فرش پازیریک از فرش های قدیمی است که در نگارخانه دهقانی در دسته فرش های قدیمی و ماندگار و مهم معرفی شده و تصاویری از آن به نمایش گذاشته شده است. در ادامه به معرفی فرش پازیریک قدیمی ترین فرش دستبافت که احتمالاً ریشه ایرانی دارد می پردازیم. همراه گالری دهقانی باشید با معرفی فرش پازیریک!
معرفی فرش پازیریک
Pazyrik carpet
فرش پازیریک قدیمی ترین نمونه فرش گره دار در جهان است و در موزه دولتی هرمیتاژ در سنت پترزبورگ روسیه نگهداری می شود. فرش پازیریک که در حدود 400 سال قبل از میلاد از پشم جدید ساخته شده است ، یکی از هیجان انگیزترین نمونه های صنایع دستی آسیای مرکزی از عصر آهن است.
فرش پازیریک در سال 1949 در دره خشک Bolshoy Ulagan در کوه های آلتای در قزاقستان همراه با دیگر اشیاء باستانی مشهوری مانند گلدان چوبی، مومیایی دوید و نقش اسب سواری به همراه آثاری دیگر در یک گور یخ‌زدهٔ یکی از فرمانروایان سکایی پیدا شد.
فرش پازیریک توسط سرگئی رودنکو از باستانشناسان معروف روس، در مقبره یک شاهزاده سکایی در دره پازیریک سیبری کشف شد . رودنکو معتقد بود که فرشی که او کشف کرد بخشی از امپراتوری هخامنشی است، اما هنوز تاریخچه دقیق این فرش مشخص نشده و در پرده ای از ابهام قرار دارد.
مشخصات ظاهری فرش پازیریک
مشخصات مهم قالی پازیریک که قدیمی ترین فرش دستبافت که تا کنون کشف شده است به شرح زیر است:
- ابعاد: 1.98 متر در 1.89 متر و تقریباً مربع شکل است.
- جنس: پشم.
- نوع گره: گره ترکی یا متقارن.
- تعداد گره: حدود 3600 گره در هر دسی متر مربع.
- رنگ: قرمز که از ریشه های گل رز و آلومینیوم به دست می آید.
- نقوش و طرح فرش: شامل تصویر سوارکاران، آهوهای در حال چرا کردن و جانوران افسانه‌ای با سر عقاب و بدن شیر است و حاشیه‌ای گل‌دار دارد.
- قدمت: ۴۰۰ سال قبل از میلاد.
- محل کشف: پازیریک (محل دفن سکایی ها در دره رودخانه بولشوی اولاگان در قزاقستان).
- زمان کشف: سال ۱۹۴۹.
- کاشف: سرگئی رودنکو از باستانشناسان معروف روس
- محل نگهداری: موزه دولتی هرمیتاژ در سن پترزبورگ روسیه.
گوشه ای از رمز و راز پازیریک
کنکاش دانشمندان و کارشناسان پس از چند دهه بررسی این فرش قدیمی بخش از رازهای این فرش را برملا کرد.
بررسی توسط میکروسکوپ اشعه ایکس
محققان از جمله پروفسور دکتر کارل مبلینگر و پروفسور دکتر راینر فینک از موسسه فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی در FAU، و دکتر آندریاس اسپات با تخصص میکروسکوپ اشعه ایکس به برسی این فرش ارزشمند پرداختند و نتایجی به این شرح حال شد:
روش رنگ آمیزی فرش که درخشش خاصی به آن داده است، به جهت تخمیر پشم گوسفند قبل از رنگ‌آمیزی ایجاد شده است.
طی تجزیه و تحلیل الیاف قرمز فرش مشخص شده از رنگدانه "Turkey red" که درآسیای مرکزی و خاور دور مرسوم بوده استفاده شده است.
نوع رنگ از ترکیب ریشه های گل رز و آلومینیوم به دست آمده است.
هویت تاریخی فرش PAZYRYK
نظر سرگی رودنکو کاشف فرش: او براساس ساختار فرش و نگاره‌های آن و شباهت زیاد به نقش برجسته‌های تخت جمشید گمان داشت از فرش هایی است که در بنای تخت جمشید استفاده می شده و در نتیجه از محصولات ایرانیان در دوره هخمانشیان و یا اشکانیان است.
برخی دیگر از پژوهشگران: پازیریک را به مادها و پارت‌ها نسبت می‌دهند.
نظریه اکثر پژوهشگران: این دانشمندان این فرش را متعلق به همان مکان کشف شده و متعلق به سکایی‌ها می دانند. چرا که نقوش آن با فرهنگ سکایی ها شباهت داشته و هم اینکه سکایی ها دامدار بودند و احتمال آنکه با پشم گوسفندان خود به فرش بافی پرداخته اند دور از ذهن نیست.
جنی هاسکو: این پژوهشگر به سکایی بودن فرش باور دارد، ولی احتمال اینکه در سایر مناطق بافته شده و به مقبره محل کشف منتقل شده باشد را نیز رد نمی کند.
جیمز اوپی: فرش‌شناس مشهور نیز فرش پازیریک را کار عشایر بیابانگرد سکایی دانسته‌است.
فرش شناسان ایرانی: بسیاری از کارشناسان و باستانشناسان ایرانی معتقد هستند، این فرش کار هنرمندان ایرانی و هدیه‌ای به پادشاه سکایی بوده‌است.
باز تولید پازیریک
بسیاری از هنرمندان عرضه فرش علاقه به بازتولید فرش های قدیمی دارند و این متعلق به تنها ایران نیست. نمونه ای از این فرش در موزه فرش ایران نیز به نمایش گذاشته شده است.
فرش پازیریک - ویکی پدیا
گالری فرش دهقانی آقای فرش تبریز با ضمانت ۱۰۰ ساله